بررسی و نقد اظهارات اخیر در انکار اقتصاد اسلامی (متن کامل)

در مورد خصوص ادعایی که در مورد آیه و روایت نداشتن در مسئلهجی تورم شده، باید گفت: در مورد تورم آیه و روایت داریم اما لازم نیست اسلام به صورت صریح و مستقیم در خصوص کنترل تورم نظر داده باشد بلکه احکامی دارد که از آن، چگونگی برخورد با تورم به دست‌‌‌‌ می‌‌آید. اگر از دین به دست آوردیم که اسلام در پول، طلا و نقره بودن را لازم‌‌‌ می‌‏داند، اصلاً تورم به شیوه کنونی پیش نمی‏آید. شارع احکام متعددی برای طلا و نقره جعل کرده، مثلا روی نقدین زکات قرار داده، استعمال طلا را در غیر زینت زن‏ها حرام کرده و دیگر احکام طلا و نقره که با توجه به مجموع آن‌‌ها شاید بتوان ادعا کرد، نظر اسلام در مورد پول رایج، طلا و نقره بودن است.

تورم به خاطر چیست؟ به خاطر این است که پول اعتباری داریم و این پول‏های اعتباری به سهولت، چاپ‌‌‌ می‌‏شوند و گسترش پیدا‌‌‌ می‌‏کنند و چون‌‌‌ میزان تولید به اندازه‌‌‌‌‌‌ چاپ آنها نیست، طبیعتاً مشکل به وجود‌‌‌ می‌‏آید. الان با توجه به تکنولوژی موجود، معونه‌‌‌‌‌‌ خاصی نمی‏بردکه به جای نخ‌‌های اسکناس، طلا قرار داده شود. با این کار نقل و انتقال طلا به عنوان پول هم به راحتی انجام‌‌‌‌‌‌ می‌‌شود. لکن باید مالیّت هم داشته باشد؛ یعنی شیئی باشد که خودش اعتباری نباشد، خب همانطور که سایر اجناس، گران‌‌‌ می‌‏شوند، اعتبار این هم بالا‌‌‌ می‌‏رود. در حدیث عروه‌‌‌‌‌‌ بارقی، وارد است که در زمان پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) ، عروه با دو سکه یا یک سکه‌‌‌‌‌‌ طلا دوگوسفند خرید. الان از بعد از هزار و چند صد سال تقریبا همان تناسب قیمت بین همان مقدار طلا و دوگوسفند برقرار است. اگر واقعاً به تورم این نگاه اسلامی را داشته باشیم، خود راه حل تورم خواهد بود. طبیعی است کسی که اقتصاد نخوانده باشد، نمی‏تواند ربط اینها را به خوبی درک کند.

اگر بر فرض، اسلام بر تورم مهر تایید بزند یعنی بگوید پول اعتباری اشکالی ندارد، به عنوان یک احتمال ممکن است راه اسلام این باشدکه ساختار اقتصادی و اشتغال مردم باید به شکلی باشد که تورم، ضرری را متوجه مردم نکند. توضیح آنکه تورم به کسانی که حقوق ثابت دارند و دستمزد ثابت‌‌‌ می‌‏گیرند ضربه‌‌‌‌‌‌ می‌‌زند، یعنی کسانی که اجیر هستند. قیمت کالاها بالا‌‌‌ می‌‏رود و اینها نمی‏توانند دستمزدشان را آن قدر بالا ببرند؛ چون اگر خیلی بالا ببرند، باز نقدینگی اضافه‌‌‌‌‌‌ می‌‌‏شود و باز کالاها بالاتر‌‌‌‌‌‌ می‌‌‏رود و روز به روز، سفره‌‏شان کوچک‏تر‌‌‌‌‌‌ می‌‌‏شود. اما افرادی که مالک محصول خودشان هستند و اجیر نیستند، وقتی تورم رخ‌‌‌‌‌‌ می‌‌‏دهد، اتفاقاً کسبشان رونق هم پیدا‌‌‌‌‌‌ می‌‌‏کند. صاحب کارخانه‌‏ای که‌‌‌‌‌‌ می‌‌‏تواند کالایش را بیشتر بفروشد، تورم آسیب چندانی به او نمی‏زند. مغازه‏‌داری که مالک فعالیت اقتصادی خودش هست و اجیر نیست و دسمتزد ثابت نمی‏گیرد، خب گران‏تر‌‌‌‌‌‌ می‌‌‏گیرد و گران‏تر هم‌‌‌‌‌‌ می‌‌‏فروشد.

در فقه اجیر شدن، کراهت شدید دارد و اسلام اجیر شدن را جز در مواقعی که اضطرار وجود دارد، نمی‌‏پسندد. پس نظام اقتصادی باید طوری طراحی بشود که اکثر مردم، مالک فعالیت‏های خودشان باشند نه مثل الآن که بیشتر مردم یا اجیر دولت و یا اجیر بخش خصوصی‌‌‌اند. کارگر و یا کارمند هستند. مدیر هم اجیر است و دستمزد ثابت‌‌‌‌‌‌ می‌‌‏گیرد.

اگر ما نظام اقتصادی را بر اساس این ‌‌مسئله که مطلوب اسلام است، طراحی و پیاده کنیم، حتی اگر تورم هم پیش بیاید، نه تنها آسیبی به مردم نمی‏رسد بلکه به نفع اقتصاد نیز‏‌‌‌‌‌‌ خواهد بود. بعضی اقتصادها هستند که توسعه تورمی دارند؛ یعنی توسعه‏‌شان مبتنی بر تورم است. اینها نظریاتی است که در برخی کشورها اعمال و اجرا‌‌‌ می‌‏شود. پس اصل این‏که تورم دغدغه و معضل شده، به این دلیل است که ما نظام غربی یا شرقی را پیاده کرده‏ ایم. خیلی از آیات و روایات ناظر به این ‌‌مسئله است که این معضل را از ریشه در‌‌‌ می‌‏آورد. طبیعی است کسی که در این زمینه تخصص ندارد، نمی‏تواند ادعای عدم ردع سیره‌‌های عقلایی کند.

پس باید به اطلاقات و ادلّه‏‌ای که در این زمینه، وجود دارد، مراجعه و سیره‌‏ها را با آن اطلاقات سنجید تا بتوان آن اصول کلان اقتصادی اسلام را به دست آورد.  این شیوه‏ای که ایشان در این ‌‌مسئله پیش گرفته‌‏اند، شیوه‌‏ای است که تبعیت از روش استدلال‏‌های اهل عامه و خروج از دایره نص است و هیچ مبنایی برای حجیت این استدلال‌شان وجود ندارد.  شاید علت این‏که بسیاری از بزرگان ما ناراحت شدند، همین باشد که اصلاً این شیوه‌‌‌‌‌‌ بحث، از مباحث استدلال شیعه خارج است.